Rhizome
In Zich (Introspect)
Program
Trailer
The project seeks to revive the creative work of the In Zich poets, who, in the early 20th century, created a significant corpus of modern Yiddish poetry. The In Zich Manifesto serves as a tool for re-reading traditional Yiddish poetry, while identifying avant-garde elements in the poetics of the new Language.
This updated interpretation reveals the language’s mobilization to the front lines of Jewish renewal in the modern spheres of the early 20th century, with the specific objective of understanding and reconstructing the surrounding reality based on reflections in the ‘I’ (self?). As safety in the world deteriorated, the attempt to build new introspective poetic districts increased. Are the questions and issues still relevant today? View and decide.
Share
Creator
Concepts
Capsules
Flowerbeds
I
Meyn nisht (Don’t Think)
Y. L. Peretz
II
Good Night, World
Glatshteyn, Yankev; Gladstone, Jacob
III
I Ha'sheket She'bi (My inner unrest)
Moshe Live Halpern
IV
מיין פריינד צי דו ווייסט- חברי האם אתה יודע
אברהם רייזן
V
מיין פריינד צי דו ווייסט- חברי האם אתה יודע
אברהם רייזן
Comment
Expand
In Zich (Introspect)
Introduction
I
Meyn Nisht (Don't Think)
The world is no tavern, or stock market,
or abandoned property!
All will be measured,
all will be weighed!
No tear, no drop
of blood ever vanishes,
No spark extinguished,
no eye blotted out!
This is a short background about the song, creator, etc.
Y. L. Peretz
1852-1915
Meyn nisht (Don’t Think)
Translated by James Loeffler
Don’t think that
the world is just a tavern,
Made so you might claw
your way in, and guzzle and swill,
While others look on from afar,
with glazed eyes weakened by hunger,
With dry mouths and stomach cramps
Oh, don’t think, the world is a tavern!
Don’t think that the world
is just a stock market,
Created so that the strong might
trade information back and forth,
While it is left for the weak,
That poor maidens might sell their honor,
Grown women the milk from their breasts,
Men the marrow of their bones,
And children their smiles,
A strange expression etched on their waxen faces.
Oh, don’t think, that the world is a stock market!
Don’t think that the world
is just abandoned property,
Created for foxes and wolves
to pounce on it,
For theft and plunder;
That the sky is a curtain,
made so God won’t see!
That the clouds are so that
no one can see your hands;
That the wind will
muffle the wild cries;
That the earth will
soak up the blood of the victims.
Don’t think that
the world is abandoned property!
The world is no tavern, or stock market,
or abandoned property!
All will be measured,
all will be weighed!
No tear, no drop
of blood ever vanishes,
No spark extinguished,
no eye blotted out!
From tears come rivers,
from rivers come oceans,
From oceans—a flood,
from sparks – thunder –
Oh, don’t think, that
there is no Judge and no Judgment!
(מיין נישט (אל תאמין
מיין נישט, די װעלט איז אַ קרעטשמע -באַשאַפֿן
מאַכן אַ װעג זיך מיט פֿויסטן און נעגל
צום שענק־פֿאַס, און פֿרעסן און זויפֿן, װען אַנדערע
קוקן פֿון װײַטן מיט גלעזערנע אויגן פֿאַרחלשט,
און שלינגען דאָס שפּײַעכץ און ציען צוזאַמען דעם מאָגן, װאָס װאַרפֿט זיך אין קרעמפֿן !
אָ, מײן נישט די װעלט איז אַ קרעטשמע !
מײן נישט די װעלט איז אַ בערזע – באַשאַפֿן
דער שטאַרקער זאָל האַנדלען מיט מידע און שװאַכע,
זאָל קויפֿן בײַ אָרעמע מײדלעך די בושה,
בײַ פֿרויען די מילך פֿון די בריסטן, בײַ מענער
דעם מאַרך פֿון די בײנער, בײַ קינדער דעם שמײכל, דעם זעלטענעם גאַסט אויפֿן װאַקסענעם פּנים – –
אָ, מײן נישט די װעלט איז אַ בערזע!
מײן נישט די װעלט איז אַ הפֿקר – באַשאַפֿן
פֿאַר װעלף און פֿאַר פֿוקסן, פֿאַר רויב און פֿאַר שװינדל;
דער הימל – אַפֿאָרהאַנג אַז גאָט זאָל נישט זען;
דער נעפּל – מען זאָל אויף די הענט דיר נישט קוקן;
דער װינט – צו פֿאַרשטיקן די װילדע געשרײַען;
די ערד אײַנצוזאַפּן דאָס בלוט פֿון קרבּנות –
אָ, מײן נישט די װעלט איז אַ הפֿקר!
די װעלט איז קײן קרעטשמע, קײן בערזע, קײן הפֿקר!
געמאָסטן װערט אַלעס, געװױגן װערט אַלעס!
קײן טרער און קײן בלוטיקער טראָפּן פֿאַרגייען.
אומזיסט װערט קײן פֿונק אין קײן אויג נישט פֿאַרלאָשן!
פֿון טרערן װערט טײַכן, פֿון טײַכן װערט ימען,
פֿון ימען אַ מבּול, פֿון פֿונקען – אַ דונער –
אָ, מײן נישט לית דין ולית דיין!
Share
Comment
Expand
II
Good Night, World
Good night, wide world,
big stinking world.
Not you but I slam shut the gate.
With a long gaberdine,
with a fiery yellow patch,
with a proud stride,
because I want to,
I’m going back to the ghetto.
Wipe away, stamp out every vestige of conversion.
This is a short background about the song, creator, etc.
Yankev Glatshteyn
1896-1971
Good Night, World
Good night, wide world,
big stinking world.
Not you but I slam shut the gate.
With a long gaberdine,
with a fiery yellow patch,
with a proud stride,
because I want to,
I’m going back to the ghetto.
Wipe away, stamp out every vestige of conversion.
I roll around in your garbage —
praise, praise, praise —
hunchbacked Jewish life.
Damn your dirty culture, world.
I wallow in your dust
even though its forsaken,
sad Jewish life.
German pig, cutthroat Pole,
Rumania, thief, land of drunkards and gluttons.
Weak-kneed democracy, with your cold
sympathy-compresses.
Good night, electrified arrogant world.
Back to my kerosene, candle shadows,
eternal October, tiny stars,
to my crooked streets, humped lanterns,
my sacred pages, my Bible,
my Gemorra, to my backbreaking
studies, to the bright Yiddish prayerbook,
to law, profundity, duty, justice —
world, I walk gladly towards quiet ghetto light.
Good night. I’ll make you, world, a gift of
all my liberators.
Take back your Jesus-Marxes, choke on their courage.
Croak over a drop of our Christianized blood.
For I have hope, even if He is delaying,
day by day my expectation rises.
Green leaves will yet rustle
on our sapless tree.
I don’t need any consolation.
I’m going back to my very beginnings,
from Wagner’s pagan music to melody, to humming.
I kiss you, dishevelled Jewish life,
I cry with the joy of coming back.
Used with the permission of Copper Canyon Press, P.O. Box 271, Port Townsend, WA
98368-0271, www.cc.press.org
Expand
א גוטע נאכט ברייטע וועלט
– יעקב גלטשטיין
אַ גוטע נאַכט, ברייטע וועלט,
גרויסע שטינקענדיקע וועלט.
נישט דו נאָר איך פֿאַרהאַק דעם טויער.
גוטע נאַכט, מיט דעם לאַנגן כאַלאַט,
מיט דער פֿײַערדיקער, געלער לאַט,
מיט דעם שטאָלצן טראָט,
אויף מײַן אייגענעם געבאָט
גיי איך צוריק אין געטאָ.
וויש אָפ, צעטרעט אַלע גע’שמד’טע שפּורן.
כ’וואַלגער זיך אין דײַן מיסט,
לויב, לויב, לויב
צעהויקערט יידיש לעבן.
גוטע נאַכט חרם וועלט, אויף דײַנע טריפֿה’נע קולטורן.
כאָטש אַלץ איז פֿאַרוויסט,
שטויב איך זיך אין דײַן שטויב,
טרויעריק יידיש לעבן.
חזיר’ישער דאַטש, פֿײַנטלעכער ליאַך,
עמלק גנב, לאַנד פֿון זויפֿן און פֿרעסן.
שלאַברע דעמאָקראַטיע, מיט דײַנע קאַלטע
סימפּאַטיע קאָמפּרעסן.
אַ גוטע נאַכט, עלעקטריש צה’חוצפּה’טע וועלט.
צוריק צו מײַן קעראָסין, חלב’נעם שאָטן,
אייביקן אָקטאָבער, דריבענע שטערן,
צו מײַנע קרומע גאַסן, הויקערדיקן לאַמטערן,
מײַנע שמות, מײַן סוואַרבע,
מײַנע גמרות, צו די האַרבע
סוגיות, צום ליכטיקן עברי טײַטש
צום דין, צום טיפֿן מיין, צום חוב, צום גערעכט,
גוטע נאַכט וועלט, איך שפּאַן מיט פֿרייד צום שטילן געטאָ לעכט.
אַ גוטע נאַכט. כ’גיב דיר, וועלט, צושטײַער
אַלע מײַנע באַפֿרײַער
נעם צו די יזוסמאַרקסעס, ווערג זיך מיט זייער מוט.
קראַפּיר איבער אַ טראָפּן פֿון אונדזער געטויפֿט בלוט.
און איך האָב האָפֿן אַז כאָטש ער זאַמט זיך,
גייט אויף טאָג-אײַן טאָג-אויס מײַן וואַרטן.
ס’וועלן נאָך רוישן גרינע בלעטער
אויף אונדזער בוים דעם פֿאַרקוואַרטן.
איך דאַרף קיין טרייסט נישט.
איך גיי צוריק צו די דלד אַמות.
פֿון וואַגנער’ס געץ מוזיק, צו ניגון, ברומען.
כ’קוש דיך פֿאַרקולטנט יידיש לעבן.
ס’וויינט אין מיר די פֿרייד פֿון קומען.
Comment
Share
II
Share
Comment
Expand
Abraham Sutzkever
1913-2010
Aaron Glanz-Leyeles
1889-1966